Streszczenia i opracowania lektur szkolnych klp klp.pl
Wstęp
„Pan Tadeusz” powstał na obczyźnie, jako wyraz tęsknoty autora za utraconą ojczyzną. Adam Mickiewicz zestawił w utworze dwa światy – świat Soplicowa, w którym rozgrywa się akcja dzieła, będący dla pisarza krainą dzieciństwa, którą wspominał z nostalgią i którą w dużym stopniu wyidealizował. Przeciwieństwem Soplicowa jest Paryż, przybliżony w „Epilogu” poematu. Światy te zostały ukazane na zasadzie kontrastu.

Rozwinięcie
1. Paryż ukazany jest z perspektywy czasu teraźniejszego dla narratora, oczami emigranta, którego koleje życia zmusiły do opuszczenia ojczyzny. Soplicowo natomiast przenosi czytelnika w przeszłość, do czasów świetności Polski, które bezpowrotnie minęły, lecz są nadal żywe w pamięci narratora.

2. Różny jest sposób ukazania przestrzeni tych miejsc. Paryż to miasto bogate i rozległe, ale jednocześnie obce narratorowi, pełne wrogiego hałasu i chaosu. Soplicowo to symbol kraju „szczęśliwego, ubogiego i ciasnego”, lecz swojskiego, w którym wszystko ma swój porządek, zespolonego z otaczającą dwór naturą, harmonijnego.

3. Różni są również żyjący w tych światach ludzie. Mieszkańcy Paryża są obcy narratorowi, który czuje się wśród nich jak zbieg i nieproszony gość. Soplicowo natomiast wypełniają ludzie, związani ze sobą emocjonalnie, krewni i sąsiedzi, bliscy sobie i mający swoje miejsce.

4. Odmienne są relacje międzyludzkie. W Paryżu ludzie nie są ze sobą związani emocjonalnie, tu „małżonka do męża jest przywiązana słabiej niż w Soplicowie sługa do pana”, tu „syn żałuje krócej ojca niż w Soplicowie żołnierz utraconego oręża”, tu „lud nie opłakuje bohaterów tak szczerze jak w Soplicowie opłakują psa”. W Soplicowie te wartości są ważne, ludzie żyją we wspólnocie i kultywują pamięć o zmarłych. Paryż zmienił także tych, którzy przybyli do miasta po utracie ojczyzny – emigranci nie potrafią znaleźć wspólnego języka, kłócą się, są poróżnieni „kłamstwami i przekleństwami”, nie potrafią wzajemnie wspierać się. W Soplicowie w obliczu zagrożenia ludzie zapominają o prywatnych konfliktach i jednoczą się. W Paryżu człowiek jest jednostką, która ginie w anonimowym tłumie, traci swą indywidualność. W Soplicowie każdy człowiek ma swoje miejsce, jest indywidualnością, otoczoną szacunkiem pozostałych mieszkańców.

5. Różne są także uczucia, które wzbudzają w ludziach zestawione ze sobą światy. Paryż narrator określa jako „strefę ulewy i grzmotu”, przed którą szuka ucieczki w czasach dzieciństwa, kojarzących mu się z pogodą i domowym zaciszem. Tu ludzie nie mówią o przeszłości, lecz ciągle rozpamiętują popełnione błędy i tracą nadzieję. Soplicowo otoczone jest aurą pogody, radości, gdzie nawet groźna burza staje się sprzymierzeńcem ludzi. Szlachecki dwór na Litwie to ostoja tradycji, dająca możliwość ocalenia ładu moralnego i społecznego, nacechowana optymizmem i nadzieją.

Zakończenie
„Epilog” poematu Mickiewicza przybliża sytuację emigranta, w której stopniowo traci swoją tożsamość, jest nękany nieustannym niepokojem, zagubiony. Jego egzystencja w Paryżu jest sprzeczna z naturalnym porządkiem świata, jest ogarnięty tęsknotą za ojczyzną i traci nadzieję na powrót do niej. Soplicowo jest Arkadią, krainą szczęśliwości, pamięci o wartościach, które powinny być trwałe, szacunku wobec tradycji. Ma charakter terapeutyczny dla emigrantów, przypomina im o czasach świetności Polski, budzi w ich sercach nadzieję.



Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnij






  Dowiedz się więcej
1  Pan Tadeusz - streszczenie szczegółowe
2  Narrator, język epopei
3  Wątek sporu o zamek